Tiroidea

*Tiroidea šta je?

Tiroidea ili štitna žlezda je žlezda sa endokrinim lučenjem, koja se nalazi u vratnom predelu. Osnovna funkcija štitne žlezde je proizvodnja hormona trijodtironina (T3) i tiroksina (T4), koji su metabolički aktivni, kao i kalcitonina koji učestvuje u regulaciji kalcijuma.

*Zašto je bitna tirodea?

-Štitna žlezda ostvaruje efekte na metabolizam ugljenih hidrata i lipida, kardiovaskularni sistem, gastrointestinalni trakt, reproduktivni sistem, centralni nervni sistem, metabolizam kostiju.

-Štitna žlezda ima poseban značaj u ranom razvoju centralnog nervnog sistema deteta, pa je testiranje na urođene poremećaje štitne žlezde obavezan deo skrininga novorođenčadi, kao i praćenje koncentracije hormona štitne žlezde tokom trudnoće.

– Hormoni štitne žlezde pomažu telu da koristi energiju, održava telesnu temperaturu i omogućava normalan rad mnogih organa.

*Funkcija Štitne žlezde?

Funkcija štitne žlezde je pod kontrolom hipofize, koja proizvodi tireostimulirajući hormon – TSH, koji stimuliše rad štitne žlezde i stvaranje njenih hormona. Normalno, štitna žlezda preuzima jod iz namirnica koje se unose i stvara T3 i T4. U krvi se hormoni štitne žlezde transportuju vezani za proteine, ali su samo slobodne forme hormona biološki aktivne (free T3 i free T4), pa se savetuje da se u krvi određuju slobodne forme ovih hormona prilikom testiranja.

*Poremećaji u funkciji štitne žlezde?

Dva osnovna poremećaja u funkciji štitne žlezde su smanjenje funkcije – hipotiroidizam, i pojačana funkcija tiroidee – hipertiroidizam.

-U slučajevima hipotiroidizma, najčešće se javljaju zamor, slabost, dobijanje u težini ili otežano gubljenje težine, suva koža i kosa, opadanje kose, poremećaji menstruacija, razdražljivost, depresija, gubitak pamćenja i drugo.

-Ubrzan rad štitne žlezde može dovesti do ubrzanog rada srca, „lupanja srca”, zamora, naglog gubitka u težini zbog ubrzanog metabolizma, nesanice, poremećaja u menstruaciji i drugo.

Merenje TSH u krvi imunohemijskim metodama danas se smatra prvim i najvažnijim testom u dijagnostici poremećaja funkcije štitne žlezde. Ukoliko je TSH u krvi povišen, najčešće je uzrok smanjena funkcija štitne žlezde – hipotiroidizam, a ukoliko je TSH snižen to obično znači hiperfunkciju tiroidee – hipertiroidizam.

*Testiranje funkcije štitne žlezde?

Obično se prilikom prvog testiranja zahteva određivanje koncentracije slobodnog tiroksina (fT4) i TSH u krvi, nešto ređe i slobodnog trijodtironina (fT3). Ukoliko dobijene vrednosti ukazuju na poremećaj u funkciji štitne žlezde dodatno se rade i drugi testovi poput određivanja koncentracije antitela na tiroidnu peroksidazu (A-TPO), koncentracije tireoglobulina i antitela na tireoglobulin (A-TG), antitela na receptor TSH (TRab). Ovi testovi omogućavaju da se detaljnije ispitaju uzroci poremećaja u radu štitne žlezde.

*Uzrokovanje?

Uzorak za određivanje hormona štitne žlezde je venska krv, osim kod skrininga novorođenčadi koji se radi neposredno nakon rođenja iz uzorka kapilarne krvi iz pete novorođenčeta.