C-Reaktivni protein (CRP)
C- reaktivni protein (CRP) je protein u krvi, koji se ubraja u proteine akutne faze (jedan je od najosetljivijih proteina spomenute faze). Smatra se najosetljivijim markerom inflamatornog procesa u organizmu, pa tako može da se koristi za dijagnozu i praćenje svih stanja inflamatornog porekla.
*Šta predstavlja C-Reaktivni protein (CRP)?
C- reaktivni protein (CRP) je protein u krvi, koji se ubraja u proteine akutne faze (jedan je od najosetljivijih proteina spomenute faze). Smatra se najosetljivijim markerom inflamatornog procesa u organizmu, pa tako može da se koristi za dijagnozu i praćenje svih stanja inflamatornog porekla.
CRP se sintetiše u jetri kao pozitivan reaktant akutne faze, zatim u ekstrahepatičnim tkivima kao što su glatki mišići krvnih sudova, aterosklerotskom plaku i intrakardijalnim tkivima. Reč je o proteinu koji nastaje kao odgovor na otpuštanje zapaljenskih citokina koje izlučuju mnogobrojne ćelije u organizmu kao odgovor na određeni nadražaj (infekcija, povreda tkiva, itd.).
*Povećavanje koncentracije CRP-a
Posle oštećenja tkiva koncentracija CRP-a se udvostručuje na svakih 8h i dostiže svoj maksimum u roku od 36 do 50h, što ukazuje da je on deo prirodnog imunog odgovora. Povećanje koncentracije je obično proporcionalno oštećenju tkiva. Može da dostigne visoke vrednosti, čak i do 1000 puta veće od referentnih kod težih stanja. Najveći deo CRP-a se eliminiše preko jetre. Na normalan nivo vraća se za 3-5 dana nakon infekcije ili povrede.
Povećanje koncentracije CRP-a je nespecifično, ne ukazuje na određenog uzročnika, pa se mora uzeti u obzir cela klinička slika pacijenta kao i drugi testovi.
Povišene vrednosti CRP-a se javljaju kod bakterijskih, virusnih i gljivičnih infekcija, kod opekotina, trovanja i nagnječenja tkiva, prisustva nekih autoimunih bolesti, infarkta miokarda, malignih bolesti, postojanja reumatske bolesti, nakon hirurške intervencije, inflamatorne bolesti creva ( Kronova bolest, ulcerozni kolitis), tuberkuloze i brojnih drugih bolesti i stanja.
*Za šta se koristi CRP i koji je njegov značaj?
-CRP se koristi za otkrivanje zapaljenja u organizmu, praćenje toka zapaljenskih bolesti i procenu efikasnosti terapije pa se može koristiti i kao faktor rizika. Glavna funkcija CRP-a u krvi je odbrana od bakterijskih patogena i drugih uzroka inflamacije, pokretanjem imunološkog odgovora. Nivo CRP-a značajno više raste u bakterijskim nego u virusnim infekcijama, ali da bismo tačno zaključili zbog čega je nastao povišen nivo CRP-a potrebno je odrediti i nivo prokalcitonina.
-CRP je analiza krvi koja je značajna za otkrivanje inflamatornog procesa, autoimune bolesti ili nekroze tkiva.
-CRP je od velike je važnosti i u dijagnostici i praćenju terapije kod nedonoščadi i novorođenčadi.
-Kod zdravih osoba CRP je prisutan u vrlo niskim koncentracijama.
-CRP ima visoku osetljivost i malu specifičnost.
*Koji uzorak se koristi za odredjivanje ove analize?
Uzorak za analizu CRP-a može biti venska krv (serum ili EDTA krv) ili kapilarna krv, odnosno krv iz prsta.
* Visoko osjetljivi CRP (tzv. high sensitivity – hsCRP)
Prema vrednostima visoko osjetljivog CRP-a (tzv. high sensitivity – hs-CRP) može se proceniti rizik od kardiovaskularnih bolesti. Test hs-CRP, koji određuje vrlo niske koncetracije CRP-a u krvi koristi se zajedno sa drugim parametrima (lipidni status, krvni pritisak, glukoza, homocistein itd..) i ulazi u različite skorove za procenu rizika od kardiovaskularnih oboljenja. Kada se radi ovaj test mora se predhodno isključiti akutna inflamacija.
Prema brojnim istraživanjima, ovaj protein pokazao se i kao visoko prediktivan u smislu najave mogućeg sledećeg infarkta, moždanog udara ili bolesti perifernih arterija, a koristan je i za praćenje lečenja kardiovaskularnih bolesti.