NT-pro BNP – SRČANI MARKER
Kardiovaskularne bolesti predstavljaju vodeći uzrok smrti kako u razvijenim zemljama tako i u zemljama u razvoju, uz to postoji i stalna tendencija rasta tako da je broj smrtnih ishoda danas veći 4 do 5 puta u odnosu na period od pre trideset godina.
Od svih kardiovaskularnih bolesti najveći stepen povećanja učestalosti se javlja kod srčane insuficijencije, koja predstavlja klinički sindrom nastao zbog poremećaja strukture ili funkcije srca. U postavljanju dijagnoze veliku ulogu imaju srčani marker.
Među srčanim markerima zlatni standard su natriuretski peptidi, a od njih je najpoznatiji NT-pro BNP.
Šta je BNP?
BNP je mali peptid čija je uloga da pomaže u regulaciji krvnog pritiska i balansu tečnosti.
Produkuje ga srce tako što se sintetetiše u miokardu u formi prekursora pre-pro- BNP i enzimski se cepa do proBNP-a kao odgovor na rastezanje miocita.
U cirkulaciju se oslobađa kao hormonski aktivan BNP i inaktivni NT-proBNP. Oba parametra se koriste za dijagnostikovanje srčane insuficijencije i praćenje stanja pacijenata sa ovom bolešću. Danas se prednost daje određivanju NT-proBNP, jer ima duže vreme poluraspada u plazmi (1h do 2h u odnosu na BNP koji ima t½ od 18 minuta) i stabilniji je in vitro (Nt-proBNP 72h u odnosu na 4h BNP).
Dijagnostika
BNP je marker atrijalne i ventrikularne distenzije usled povišenog intrakardijalnog pritiska koji se najčešće javlja kod:
- kongestivne srčane insuficijencije
- kod disfunkcije leve komore
- bolesti i oštećenja valvula
- akutnog infarkta miokarda
- esencijalne hipertenzije
Evropsko društvo za kardiologiju (European Society of Cardiology) uključilo je u svoje uputstvo za dijagnostifikovanje ili isključivanje srčane insuficijencije kao početni dijagnostički test upravo određivanje NT-proBNP ili BNP.
Retke su analize koje imaju toliki dijagnostički, terapijski i prognostički značaj kao NT- proBNP u srčanoj insuficijenciji.
Savetuje se da se prilikom praćenja toka bolesti određuje ili NT-proBNP ili BNP, a nikako oba testa.
U Laboratoriji AQUALAB određuje se NT- proBNP, a naziv analize je pro BNP.
U Aqualab laboratoriji određivanje se vrši iz venske krvi, metodom ECLIA – elektrohemiluminiscentno imuno određivanje, koja je napredna, potpuno automatizovana metoda novije generacije.
Posebna priprema nije potrebna. Poželjno je da uzimanje uzorka ne bude neposredno posle obroka.
Preporuke:
- Vrednosti NT-proBNP je najbolje pratiti jednom metodom, tj. u jednoj laboratoriji.
- Koncentracije NT-proBNP određene testovima različitih proizvođača mogu varirati zbog razlika u metodama i specifičnosti testova.
- Rezulatati BNP i NT-proBNP nisu uporedivi.
Cena
Cena određivanja analize pro BNP je usklađena sa metodom i načinom rada. Sve cene možete videti i na našem sajtu u rubrici cenovnik.
Lečenje
Klinička korist određivanja analize pro BNP je u ranoj dijagnostici srčane insuficijencije, prognozi bolesti, detekciji sistolne i dijastolne disfunkcije leve komore, diferencijalnoj dijagnostici dispneje, titraciji terapije. Rana dijagnostika i adekvatan tretman su put do bolje prognoze bolesti i boljeg kvaliteta života.
U ordinaciji ovaj test može pomoći u odluci da li uputiti pacijenta na dalji pregled kardiologu. Kod postavljene dijagnoze može se koristiti za praćenje srčane insuficijencije tokom vremena i utvrđivanja koji pacijenti su stabilni, a kojima se stanje pogoršava.
Povišene vrednosti analize pro BNP (NT-proBNP) ukazuju da pacijent ima određeni stepen srčane insuficijencije.
Do sniženja nivoa NT-proBNP može doći kod pacijenata na terapiji ACE inhibitorima, beta-blokatorima i diureticima, te se na taj način može pratiti i uspešnost terapije.
Pri tumačenju rezultata treba imati na umu da vrednosti NT-proBNP rastu sa godinama pacijenta i zavise od pola.
Zbog svega navedenog interpretiranje rezultata testa najbolje može da obavi ordinirajući lekar u sklopu sa ostalim dijagnostičkim i kliničkim nalazima. Ukoliko pacijent ne dolazi iz ustanove u kojoj se već leči, preporuka je da se sa rezultatima javi kod doktora u poliklinikama i ordinacijama Family medica koje rade u sklopu ovog sistema.
Prim. dr sc. med. Slavica Cimbaljević
Spec. kliničke biohemije