Osteomijelitis

Osteomijelitis predstavlja zapaljenje koštanog tkiva, uzorkovanog mikroorganizmima.

Šta je osteomijelitis?

Osteomijelitis predstavlja zapaljenje koštanog tkiva, uzorkovanog mikroorganizmima. Infekcije koštanog tkiva mogu nastati endogenim putem ( putem krvi, prodorom mikroorganizma iz nekog zarišta u organizmu) i egzogenim putem ( prodor mikroorganizma iz spoljašnje sredine prilikom otvorenih preloma kostiju ili prilikom hiruških intervencija).

Koji uzroci dovode do pojave ovog oboljenja?

Uzrok zapaljenja mogu biti bakterije, virusi i paraziti. U odnosu na infektivni agens, sve osteomijelitise delimo na specifične i nespecifične.

U faktore rizika spadaju:

• Starostna dob pacijenta – akutni hematogeni osteomijelitis se javlja najčešće kod dece.
• Otvoreni prelomi kostiju
• Operativni zahvati
• Diabetes melitus
• Oslabljen imuni sistem

Koji su simptomi i znaci oboljenja?

U odnosu na tok oboljenja, osteomijelitis se deli na akutni i hronični oblik, a sama simptomatologija zavisi od oblika bolesti.

Akutni hematogeni osteomijelitis – najčešći oblik osteomijelitisa, nastaje kao posledica rasejavanja infektivnog agensa iz postojećeg žarišta organizma u koštano tkivo. Svaka kost u organizmu može biti zahvaćena ovim procesom, ali se u 80% slučajeva radi o butnoj kosti, cevanici ili nadlaktici. Bolest počinje naglo sa povišenom temperaturom koja ide i do 40 stepeni Celzijusovih, groznicom, glavoboljom, povraćanjem. U početku prisutni poliartikularni bolovi, kao posledica septikemije, a zatim se bol lokalizuje u jednom, zahvaćenom segmentu. Bol je veoma intenzivan, te pacijent štedi zahvaćen eksremitet. Lokalno prisutan otok, povišena temperatura i crvenilo.

 Hronični osteomijelitis – označava prisustvo recidivirajuće infekcije i može biti posledica nezalečenog primarnog osteomijelitisa. Javlja se sa manje burnim simptomima, ali je praćen obilnim gnojenjem i većim razaranjem koštanog tkiva. U fazi egzacerbacije ( povratka bolesnog stanja ), prisutno je obilno curenje gnoja iz fistule, koje je praćeno jakim bolovima, otokom i crvenilom lokalno, kao i povišenom telesnom temperaturom i gubitkom apetita.

Kako se postavlja dijagnoza?

Postavljanje dijagnoze se vrši na osnovu anamneze, kliničkog pregleda, laboratorijskih analiza, kao i radioloških metoda ( rengenski snimak, magnetna rezonanca, CT ).

Laboratorijske analize – Laboratorijska dijagnostika je nespecifična i u njoj dominiraju nalazi koji su karakteristični za infekciju. U KKS postoji porast ukupnih leukocita, na racun Neutrofila ( u leukocitarnoj formuli postoji procentualni i apsolutni porast neutrofila), a povećani su i CRP, Se, kao markeri zapaljenje. Takodje prisutan je porast feritina kao inflamatornog reaktanta, sa posledičnim padom gvozđa u serumu. ALP, kalcjum i fosfor, za razliku od nekih drugih koštanih oboljenja, su u granicama normale.

Kod hroničnog oblika, kao posledica permanentne infekcije, često dolazi do pojave mikrocitne anemije.

Hemokultura je pozitivna u 50% slučajeva. Najčešći uzročnik je Staphylococcus aureus, a zatim i Haemophilus influenzae i Streptococcus pneumoniae.

Takođe je svrsishodno uraditi i punkciju i aspiraciju sadržaja iz zahvaćene kosti i isti mikrobiološki obraditi.

Terapija

Akutni oblik – Imobilizacija zahvaćenog ekstremiteta i intenzivna antibiotska terapija.

Antibiotici se primenjuju isključivo parenteralno, dok ne stigne antibiogram, primenjuju se antibiotici širokog spektra ( najčešće cefalosporini i aminoglikozidi ), a kasnije se vrši modifikacija terapije po antibiogramu. Ukoliko se u roku od 48h od početka antibiotske terapije, ne javi poboljšanje, treba započeti hiruško lečenje.

Najčešće komplikacije akutnog oblika su recidivirajuće infekcije, septični artritis i hronični osteomijelitis.

Hronični oblik – U „fazi mirovanja“ nije potrebna terapija. U fazi egzacerbacije se primenjuju antibiotici uz hiruško lečenje (odstranjivanje zarišta infekcije, sekvestri i gnojnih granula iz šupljine). Oslabljena kost se stabilizuje spoljašnim fiksatorom.

Komplikacije hroničnog osteomijelitisa su patološke frakture, amiloidoza i planocelularni karcinom u predelu otvora fistuloznog kanala.

Dr Miloš Đorđević

specijalizant kliničke biohemije