Sedimentacija eritrocita

Osteomijelitis predstavlja zapaljenje koštanog tkiva, uzorkovanog mikroorganizmima.

Šta je sedimentacija?

Sedimentacija eritrocita (brzina sedimentacije ili skraćeno ESR) je uobičajen hematološki test koji ima značaja u dijagnostici i monitoringu (praćenju) povećanja inflamatorne aktivnosti u

telu uzrokovano jednim ili više stanja kao što su autoimuna bolest, infekcije ili tumori. ESR nije specifičan ni za jednu bolest, zbog čega je preporuka da se koristi u kombinaciji sa drugim testovima da bi se utvrdilo prisustvo povećane inflamatorne aktivnosti. Sedimentacija eritrocita predstavlja brzinu kojom se eritrociti talože u posebno konstruisanoj epruveti sa odgovarajucim antikoagulansom pod uticajem sile Zemljine teže. Stajanjem krvi u kontrolisanim ambijentalnim uslovima eritrociti se talože, a iznad sloja ćelija se izdvaja nivo plazme, tj. deo krvi bez ćelijskih elemenata. Taj nivo može se očitati i izražava se u mm stuba krvi na 1h.

Uzroci pojave povišenih vrednosti

U normalnim uslovima, eritrociti(crvene krvne ćelije) imaju na svojoj površini negativno naelektrisanje, što rezultira da se ove ćelije odbijaju. Nasuprot eritrocitima proteini plazme imaju pozitivno naelektrisanje na svojoj površini i mogu efikasno da neutrališu negativno

naelektrisanje eritrocita. U inflamatornim stanjima, nevezano za njihov uzrok, usled povećane sinteze proteina akutne faze ( CRP, fibrinogen, imuni kompleksi ), gubi se negativni naboj na eritrocitima, što dovodi do njihovog slepljivanja i bržeg taloženja.

Simptomi

Test sedimentacija eritrocita, doktori često traže da se uradi kod sledećih simptoma:

• Glavobolje,
• Ukočeni,otečeni ili bolni zglobovi,
• Bol u ramenima,vratu, karlici,
• Gubitak apetita i težine bez razloga

Dijagnostika

Zapaljenje je deo imunog odgovora organizma na neki stimulans; može biti akutno, kada se razvija brzo: posle trauma, povreda ili infekcija, ili hronično kada se razvija tokom vremena, najčešće u stanjima kakva su autoimuna oboljenja i kanceri. U svakom od navedenih stanja sedimentacija će biti povišena, pa zato kazemo da je nespecifican test, jer ne daje informaciju o mestu i uzroku zapaljenja. Za diferencijaciju uzroka zapaljenja koriste se specifičniji parametri, poput CRP-a i sličnih markera, a sedimentacija može da posluži kao dodatni dokaz o prisustvu zapaljenja u organizmu ili za razlikovanje reumatskih zapaljenskih procesa sa karakteristično visokom sedimentacijom poput sistemskog vaskulitisa, reumatske

polimijalgije, temporalnog arteritisa, ali i multiplog mijeloma i sličnih bolesti. Porast sedimentacije eritrocita odigrava se najmanje 24 h od pokretanja zapaljenske reakcije, a posle završetka odgovora organizma (reakcija akutne faze) opada sa poluživotom 4-6 dana.

Sedimentacija eritrocita je veoma koristan test u praćenju toka upalnog procesa i reakcije na terapiju. Kada pratite stanje tokom vremena, porast SE može ukazivati na povećanje upale ili loš odgovor na terapiju; normalna ili smanjena SE može ukazivati na odgovarajući odgovor na lečenje.

Interpretacija rezultata

Pod referentnim (normalnim) vrednostima SE se podrazumevaju one vrednosti koje se sreću kod zdravih ljudi, a razlikuju se u zavisnosti od uzrasta i pola: muškarci mlađi od 50 godina – manje od 15 mm/h, muškarci stariji od 50 godina – manje od 20 mm/h, žene mlađe od 50 godina – manje od 20 mm/h, žene starije od 50 godina – manje od 30 mm/h, novorođenčad : 0

• 2 mm /h, deca do puberteta : 3 – 13 mm/h.

Sedimentacija može biti ubrzana iz više razloga:

• Blago povišene vrednosti sedimentacije su uočene kod trudnica, gojaznih osoba, konzumiranja velike količine hrane pre laboratorije, tokom menstruacije, kod starijih osoba i primene određenih lekova.
• Umereno povišena SE može ukazivati na: anemiju, bolesti štitne žlezde, oboljenja bubrega, reumatoidni artritis, tuberkulozu pluća, sistemsku infekciju, infekciju kostiju ili srca, neki malignitet.
• Pod izuzetno  povišenim   vrednostima   SE smatraju   se   sve   vrednosti   koje prelaze 100mm/h i one mogu ukazivati na različita patološka stanja (multipli mijelom, temporal arteritis, alergijska oboljenja, primarna makroglobulinemija, nekrotizirajući vasculitis, reumatična polimijalgija, i drugo).
• Postoje ljudi koji iz neobjašnjivih razloga od rođenja imaju povišenu SE i nikada im se u životu ne ispolji oboljenje koje bi to objasnilo.

Niska SE može se uočiti kod stanja koja inhibiraju normalnu sedimentaciju crvenih krvnih zrnaca, kao što je visoka brojnost crvenih krvnih zrnaca ( policitemija ), značajno visoka brojnost belih krvnih zrnaca ( leukocitoza ) i neke abnormalnosti proteina. Bolesti jetre, visok nivo šećera u krvi i srpasta anemija eritrocita, kao i hronično konzumiranje alkohola, bez obzira na količinu, takođe smanjuju SE. Snižena SE ne mora uvek značiti i postojanje patološkog stanja.

Pošto je SE nespecifični marker upale i na njega utiču drugi faktori, rezultati se moraju interpretirati zajedno sa drugim kliničkim nalazima, zdravstvenom istorijom pojedinca i rezultatima drugih laboratorijskih ispitivanja. Ako se SE i klinički nalazi podudaraju, lekar može biti u mogućnosti da potvrdi ili isključi sumnju na dijagnozu. Povišena SE, bez ikakvih simptoma određene bolesti, obično neće dati dovoljno informacija za donošenje medicinske odluke. Normalna vrednost sedimentacije ne isključuje mogućnost postojanja bolesti, što govori o nesenzitivnosti testa, ali ubrzana sedimentacija je indikator za dalja ispitivanja.

Lečenje

Ako pacijent ne dolazi iz ustanove u kojoj se već leči, nakon razgovora sa stručnim konsultantom Aqualab-a, upućuje se u poliklinike i ordinacije Family medica koje rade u sklopu ovog sistema

Magistar farmacije -medicinski biohemičar Ivana Timotić